کله‌پاچه، یکی از غذاهای سنتی منطقه خاورمیانه و قفقاز جنوبی است. روش طبخ آن در کشورهای مختلف تقریبا مشابه است. در کشور ایران و ترکیه این غذا با نام کله پاچه، در کشورهای عربی با نام پاچه و در ارمنستان، آذربایجان و گرجستان با نام خاش مطرح است.

کله پاچه که از پختن سر، دست و پای گوسفند تهیه می‌گردد، از بخش‌های مختلفی چون بناگوش، زبان، مغز، چشم، گوشت، صورت و پاچه تشکیل شده است. این غذا با واحد شمارش دست بکار می‌رود و هر دست کله پاچه شامل یک کله و چهار پاچه است. شایان ذکر است که آب این غذا نیز بعنوان پیش غذا به همراه نان خورده می‌‌شود.

خواص متمایز کله‌پاچه
کله‌پاچه غذایی پرانرژی و با کیفیت پروتئین بالا محسوب می‌شود. پروتئین موجود در آن برای رشد و ترمیم بسیاری از بافت‌‌های بدن مفید است. زبان گوسفند سرشار از ویتامین‌‌های گروه B بخصوص ویتامین 12 B می‌‌باشد که این ویتامین‌ها نقش‌های مفید زیادی برای بدن دارند. بعنوان مثال ویتامین 12 B، در خونسازی و عملکرد سیستم عصبی نقش دارد.

پاچه گوسفند دارای طبع سرد است و خواصی چون رقیق کنندگی خون، ملین، التیام دهنده زخم‌‌‌های داخلی و افزایش دهنده شیر مادر را دارد. نشان داده شده است که این غذا حاوی ماده مغذی به نام کوآنزیم Q10 است. کوآنزیم Q10 بعنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی است که از طریق دفع مواد مضر تولید شده در بدن در نتیجه فرایند‌‌های متابولیکی مختلف و جلوگیری از آسیب سلول‌ها نقش مهمی‌‌را ایفا می‌کند. همچنین استحکام عملکرد سلول، تحریک سیستم ایمنی، بهبودی و کنترل بیماری‌های فشار خون، سکته قلبی، پارکینسون، انواع سرطان و غیره از دیگر نقش‌های کوآنزیم Q10 می‌باشد.

مضرات کله پاچه!!!!
 کله پاچه با وجود دارا بودن پروتئین و ویتامین‌ها، سرشار از کلسترول و اسیدهای چرب مضر است. کلسترول بعنوان چربی است که خاصیت رسوب کردن در عروق خونی بدن را داشته و در کنار سایر عوامل خطر منجر به انسداد و گرفتگی رگ شده و زمینه‌ساز بروز بیماری‌‌های قلبی- عروقی، سکته و بسیاری دیگر از بیماری‌‌‌های مزمن می‌شود.

شایان ذکر است که در میان قسمت‌‌های مختلف کله پاچه، مغز گاو و گوسفند محتوای کلسترول بیشتری دارند. بگونه‌ای که مغز گوسفند به‌ اندازه 8 زرده تخم مرغ کلسترول دارد و جزء مواد غذایی بسیار پرچرب محسوب می‌‌شود. از این رو کسانی که چربی خون بالایی دارند، کلسترول و اسید اوریک خونشان بالا است و مبتلا به نقرس و ناراحتی کلیوی هستند، باید از مصرف بی‌رویه کله‌پاچه اجتناب کنند.

بر‌خلاف تصور عمومی‌‌ که کله پاچه را برای افرادی که ناراحتی‌‌های مفصلی و آرتریت دارند، مفید می‌‌دانند، محتوای بالای چربی‌‌های اشباع و ترانس موجود در کله پاچه فرایندهای التهابی موجود در این بیماران را بدتر کرده و توصیه نمی‌‌گردد.

کلام آخر
با در نظر گرفتن اینکه اخیرا تغییراتی از جمله مصرف بی‌رویه غذاهای آماده که محتوای چربی، قندهای تصفیه شده و نمک بالایی دارند، کاهش فعالیت فیزیکی و غیره در شیوه زندگی افراد رخ داده است و این تغییرات زمینه‌ساز بروز بسیاری از بیماری‌‌های مزمن شده اند از این رو رعایت رژیم غذایی صحیح از طریق افزایش مصرف سبزی‌‌ها و میوه‌‌های تازه و غلات کامل سبوسدار و کاهش مصرف گوشت‌‌های قرمز و مواد غذایی پرچرب مفید خواهد بود. مصرف بی‌رویه کله پاچه بخصوص در مناطق سنتی که عادت به مصرف هفتگی این غذا دارند بدلیل مضراتی که ذکر شد توصیه نمی‌‌گردد.